Steeds meer mensen werken in Nederland of België, maar wonen in Spanje. Het past in een trend die al voor 2020 was begonnen, maar door de coronacrisis in een stroomversnelling is geraakt: werken op afstand. Dit kan in vele vormen. Sommige werkgevers staan je toe om voltijd vanuit huis te werken, waardoor je niet langer in de buurt van je werk hoeft te wonen. Of je bent een digital nomad: een zelfstandige die door het gebruik van internet niet langer gebonden is aan een locatie.
Fiscaal gezien kan werken in een land en wonen in een ander land nogal ingewikkeld zijn. Want waar betaal je belasting, en waarover? Saaie kost, maar je moet het wel goed regelen allemaal.
Dit artikel niet gericht op zelfstandigen of echte digital nomads. Voor hen hebben we afgelopen november al eens een artikel gepubliceerd, klik hier. De informatie in het artikel hieronder is gericht op mensen die in loondienst werken voor een bedrijf uit Nederland of België, maar in Spanje wonen.
¿Benieuwd? ¡Vamos!
Voor de duidelijkheid
De inhoud van dit artikel is enkel bedoeld als eerste kennismaking. Omdat het om vrij complexe materie gaat, raden we in alle gevallen aan professionele ondersteuning te zoeken bij het doen van je belastingen.
Zoals gewoonlijk komt de informatie in dit artikel primair van websites van de Spaanse, Nederlandse en Belgische overheden en internationale instanties.
Tenslotte willen we bij voorbaat onze excuses maken aan onze Vlaamse lezers. Normaal gesproken streven we ernaar de informatie voor Belgen en Nederlanders in balans te houden. Voor dit thema hebben we echter lang niet zoveel informatie voor België kunnen vinden als voor Nederland.
Fiscaal residentschap
Als je voor een bedrijf in Nederland of België kunt blijven werken terwijl je in Spanje gaat wonen, is het om te beginnen belangrijk te weten wat “fiscaal residentschap” is. Dit is een term uit het fiscaal recht, dat verwijst naar het land waar je voor de belastingen als inwoner wordt beschouwd. Let op, dit hoeft niet in alle gevallen het land te zijn waar je bij de gemeente ingeschreven staat.
Om het nog gecompliceerder te maken, heeft elk land eigen wet- en regelgeving rondom fiscaal residentschap. De voorwaarden zijn dus niet hetzelfde in Nederland, België en Spanje. Bovendien sluiten de regels van de verschillende landen niet naadloos op elkaar aan.
Hierdoor kan de situatie ontstaan dat zowel het woon- als het werkland jou als belastingplichtig zien. Daarom hebben Spanje, Nederland en België belastingverdragen met elkaar afgesloten. Die bevatten een aantal bepaling waardoor je in principe geen twee maal belasting hoeft te betalen voor hetzelfde belastbare feit, zolang het over inkomen en vermogen gaat. Die verdragen bepalen dus waarover je belasting moet betalen en in welk land.
Laten we eerst eens kijken wat de bepalingen zijn voor het fiscaal residentschap in de verschillende landen.
Spanje
Over het fiscaal residentschap in Spanje hebben we eerder al eens een artikel gepubliceerd: Fiscaal resident in Spanje: wat betekent dat? Een uitleg.
Heel kort samengevat ben je in Spanje belastingplichtig als je aan een van de volgende voorwaarden voldoet:
- Je verblijft 183 dagen in een kalenderjaar, of meer, in Spanje. Dit hoeft geen aaneengesloten periode te zijn. Het idee is dat je in een kalenderjaar meer in Spanje verbleef, dan erbuiten.
- De kern van je financiële belangen bevindt zich in Spanje. Als je de 183 dagen in een kalenderjaar niet haalt omdat je veel op reis bent, maar je werkt bijvoorbeeld voor een Spaans bedrijf zonder vestigingen buiten Spanje, of je hebt een bedrijf in Spanje (en niet elders), dan ben je ook belastingplichtig in Spanje.
- Je hebt minderjarige afhankelijke kinderen en/of een partner met wie je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap aan bent gegaan die permanent in Spanje verblijven.
Als je fiscale woonplaats zich in Spanje bevindt omdat je er woont of gaat wonen, schrijft de Spaanse wet voor dat je er voor de inkomstenbelastingaangifte (IRPF) moet doen over je wereldwijde inkomsten. Dit geldt ook als die inkomsten uit het buitenland komen. Verderop zullen we zien dat dit mogelijk tot problemen kan leiden en hoe dit is opgelost.
Nederland
In Nederland gelden er vergelijkbare voorschriften, hoewel de informatie daarover een stuk minder concreet is.
Volgens de website van de belastingdienst kijkt men vooral naar je omstandigheden om te bepalen wat je fiscale woonplaats is. In eerste instantie is dat je vaste woon- of verblijfplaats, dus waar je bij de gemeente ingeschreven staat.
In het bevolkingsregister van de gemeente houden ze de regel aan dat je je uit moet schrijven als je meer dan 8 maanden in het buitenland verblijft. Als je korter dan dat naar het buitenland vertrekt, kan je ingeschreven blijven staan, maar dan beschouwt de belastingdienst je ook als belastingplichtig.
De belastingdienst kijkt echter nog verder dan alleen de inschrijving bij de gemeente. Ze houden verder rekening met onder andere de volgende factoren:
- Je brengt de meeste tijd door op een adres in Nederland.
- Je partner woont in Nederland. Ook wordt er gekeken naar waar de rest van je gezin zich bevindt.
- Je werkt in Nederland.
- Je bent verzekerd in Nederland.
- Waar je huisarts zich bevindt: in Nederland of daarbuiten
- Lidmaatschappen van verenigingen
- Je kinderen volgen een opleiding in Nederland
Het kan dus zo zijn dat je niet in een Nederlandse gemeente ingeschreven staat, maar de belastingdienst wel bepaalt dat je fiscale woonplaats in Nederland is.
Meestal doet zich echter de omgekeerde situatie voor. Je woont dan in de praktijk in Spanje, en de Spaanse belastingdienst merkt je aan als fiscaal resident in Spanje. Ook al sta je dan ingeschreven bij de gemeente in Nederland, en zelfs al ben je minder dan 8 maanden weg uit Nederland, meestal gaat de Nederlandse belastingdienst hierin mee. Zij beschouwen jou dan ook als fiscaal resident in Spanje.
Buitenlandverblijf vs emigratie
Het is belangrijk om te weten dat de Nederlandse belastingdienst een buitenlandverblijf van minder dan een jaar niet als emigratie beschouwt. De dienst zal je in dat geval dus ook aanslaan voor de tijd die je in Spanje hebt doorgebracht.
Er kan bij een verblijf van minder dan een jaar dus onduidelijkheid ontstaan of je fiscale woonplaats zich in Spanje of in Nederland bevindt. Stel je voor dat je minder dan een jaar naar Spanje vertrekt, maar er wel meer dan 183 in een kalenderjaar verblijft. In dit voorbeeld beschouwen de belastingdiensten van beide landen je als fiscaal resident.
Neem in dit soort gevallen altijd contact op met een fiscaal specialist.
België
In tegenstelling tot wat gebruikelijk is, lijkt in België de wetgeving een pak bondiger dan in Nederland of Spanje als het op de belastingplicht aankomt bij wonen en werken. Hoewel dit ten opzichte van Nederland ook weer niet zo’n grote verrassing hoeft te zijn. Het gaat immers over geld.
Het wetboek van de inkomstenbelastingen bepaalt dat alle rijksinwoners aan de personenbelasting zijn onderworpen. Hieronder verstaat men alle natuurlijke personen die hun domicilie in België hebben, of er de zetel van hun fortuin hebben. Dat laatste betekent dat het wereldwijde vermogen vanuit België wordt beheert.
Deze personen dienen aangifte te doen van hun wereldwijde inkomen in België.
Belastingverdragen
Hierboven hebben we gezien dat er situaties kunnen onstaan dat zowel Spanje als België of Nederland je als fiscaal resident kan beschouwen bij wonen en werken in verschillende landen. Om te voorkomen dat je in zowel je woon-, als je werkland belasting moet betalen, hebben deze landen daarom belastingverdragen met elkaar gesloten.
Zo’n belastingverdrag wordt door twee landen onderling gesloten. Dit is dus niet op Europees niveau geregeld. Hierdoor kan de regeling met het ene land verschillen van die met een ander land. Hoewel deze verdragen veel op elkaar lijken, heb je dus niet zoveel aan advies van een kennis die in Frankrijk of Duitsland woont, en in België of Nederland in loondienst werkt.
Als in jouw geval niet duidelijk is in welk land je belastingplichtig bent, of als je in zowel het land waar je werkt als waar je woont aangemerkt bent als fiscaal resident, doe je er goed aan professionele ondersteuning te zoeken. In die situatie bekijken de belastingdiensten namelijk per geval welke belasting er waar betaald moet worden, en moet je de nodige stukken aanleveren.
Vooral in het jaar waarin je emigreert kan zich zo’n situatie voordoen. Het is dus aan te raden om in ieder geval in het eerste jaar dat je in Spanje woont je aangifte door een belastingdeskundige te laten doen.
Binnenlandse werknemer met buitenlandse werkgever
Hoewel de belastingverdragen dus belangrijk zijn, als je in Spanje fiscaal resident bent, en je werkt, of gaat werken voor een werkgever in België of Nederland, dan is de Spaanse wetgeving op jou van toepassing. Dit is een vergissing die extreem veel mensen maken. Zij informeren zich goed bij Nederlandse of Belgische instanties hoe ze de zaken moeten regelen. Echter, als ze eenmaal in Spanje wonen, overtreden ze ongewild de Spaanse regels.
Vanuit Spaans perspectief (en als fiscaal resident in Spanje moet je het zo bekijken) ben jij niet een werknemer die in het buitenland woont, maar ben jij Spaans ingezetene met een buitenlandse werkgever.
De Spaanse wet is vrij duidelijk over wat er in deze situatie moet gebeuren. Jouw werkgever moet voor jou looninhouding afdragen voor de inkomstenbelasting IRPF in Spanje, en premie betalen voor het Spaanse ziekenfonds. Met andere woorden: je werkgever moet zich inschrijven in Spanje en jij gaat verder op een Spaans contract. Omdat een Spaanse CAO waarschijnlijk erg verschilt van de Nederlandse of Belgische, is het belangrijk goed te onderhandelen met je werkgever over het behoud van je arbeidsvoorwaarden, en deze ook vast te leggen in het nieuwe contract.
Inschrijving als buitenlandse werkgever
Die inschrijving als buitenlandse werkgever in Spanje is niet hetzelfde als het openen van een dochteronderneming of zelfs maar een vertegenwoordiging in Spanje. Met deze inschrijving draagt het bedrijf enkel de belastingen en premies af in Spanje die met jou als werknemer te maken hebben. BTW afdracht, vennootschapsbelasting, en alle andere verplichtingen blijven gewoon in Nederland of België.
Zoals gezegd, betekent deze inschrijving dat je werkgever maandelijks de Spaanse loonsbelasting in moet houden en aan hacienda (het Spaanse ministerie van financiën) moet storten. Bovendien heb je recht op Spaanse sociale verzekeringen, waardoor je werkgever ook die premies af moet dragen aan de Spaanse overheid. Je verliest dus wel je Nederlandse basiszorgverzekering of de dekking van de Belgische ziekenkas.
Je hebt hiervoor dus de medewerking van het bedrijf nodig. Sterker nog: zonder de juiste inschrijvingen zijn zowel jij als je werkgever strafbaar in Spanje. Een goede gestor kan je bedrijf helpen met het registreren als niet-residente werkgever, en met het afdragen van de nodige lasten.
En let op: de belastingdiensten van Spanje, België en Nederand werken nauw met elkaar samen. Ze wisselen actief informatie uit over elkaars onderdanen. Hou hier ten alle tijde rekening mee bij de inschrijvingen en het doen van belastingaangiftes in Nederland of België, en Spanje.
Doorgaan als zelfstandige
Veel werkgevers zijn niet bereid deze inschrijvingen te doen in verband met de relatief hoge kosten die eraan verbonden zijn om ze uit te besteden. Een mogelijk alternatief is dan om je in te schrijven als zelfstandige in Spanje, en het bedrijf te factureren voor de uren. Hoewel je technisch gezien dan een schijnzelfstandige bent, staat de Spaanse wetgeving dit vooralsnog toe bij uitzondering, omdat het om een buitenlandse werkgever gaat.
Dit heeft echter wel gevolgen voor jou als werknemer waar je rekening mee moet houden. Zo zijn er aan het werken als zelfstandige in Spanje aanzienlijk hogere kosten verbonden dan voor een ZZP-er in Nederland of zelfstandige in België.
Om meer te weten over het werken als zelfstandige in Spanje, lees dan ook ons artikel: Je inschrijven als zelfstandige of ZZP-er in Spanje.
Verdere vragen? Ondersteuning nodig?
De informatie in bovenstaand artikel kan absoluut niet als voldoende beschouwd worden om dit zelf te regelen.
Wij van yourcatalancontact.com kunnen jou en je werkgever helpen om in Spanje de juiste constructie op te zetten om voor ze te blijven werken. En ook voor andere vragen of opmerkingen over wonen in Spanje en werken voor een bedrijf in Nederland of België, kan je ons contacteren op info@yourcatalancontact.com.
Als je graag op de hoogte wilt blijven van onze laatste artikelen over de Spaanse bureaucratie, kan je je opgeven voor onze nieuwsbrief en onze facebookpagina volgen.
