Te laat belastingaangifte doen in Spanje, het gebeurt meer mensen dan je zou vermoeden. De Spaanse belastingen werken op een aantal cruciale punten anders dan die in België of Nederland. En niet alleen het systeem, ook de kalender is anders. Als je dus niet helemaal goed op de hoogte bent, zit een ongeluk in een klein hoekje.
In dit artikel bekijken we wat veel voorkomende valkuilen zijn, en wat de gevolgen kunnen zijn van te laat belastingaangifte doen in Spanje. En we geven antwoord op de belangrijkste vraag: wat moet je doen als het is gebeurd?
¿Benieuwd? ¡Vamos!
Valkuilen
De belastingen in Spanje zijn ongetwijfeld eenvoudiger dan die in Nederland of België. Maar ze zijn vooral ook anders. Sommige verschillen kunnen best groot zijn.
Als je daar niet goed van op de hoogte bent, kan dat tot problemen leiden. Vergissingen met grote gevolgen liggen dan op de loer. Een van de mogelijke gevolgen is dan dat je een belastingaangifte in Spanje te laat indient.
Verschillen met Nederland en België
Veel mensen gaan ervan uit dat als iets in Nederland of België op een bepaalde manier geregeld is, dat in Spanje ook wel zo zal zijn. En dit zijn niet alleen mensen die zich niet goed informeren. Sommige mensen zijn zelfs erg goed geïnformeerd. Zij weten vaak precies hoe het zit met de Nederlandse of Belgische belastingen, en wonen in Spanje. Zij vergeten alleen dat de Nederlandse of Belgische wet niet van kracht is in Spanje. Als je in Spanje woont, ben je gebonden aan de Spaanse wet en de belastingverdragen tussen Spanje en andere landen.
Zo denken sommige mensen dat ze pas belasting moeten betalen als ze hun tweede woning verhuren. Bij leegstand heft Spanje echter ook belasting, een soort huurwaardeforfait.
Of ze gaan ervan uit dat buitenlandse inkomsten niet hoeven worden opgegeven, omdat ze elders al belast zijn. In werkelijkheid verwacht de Spaanse belastingdienst dat je ál je wereldwijde inkomsten aangeeft, ook als die in een ander land zijn verdiend. Door internationale gegevensuitwisseling komen deze gegevens op termijn vaak alsnog bij de Spaanse fiscus terecht. Tegen die tijd is het vaak te laat om zelf nog initiatief te nemen, met hoge boetes tot gevolg.
Welke belastingen?
Een van de grootste misverstanden is dat mensen niet weten welke belastingen ze precies moeten betalen. Dat geldt zowel voor residenten als niet-residenten. De IRPF, IRNR, vermogensbelasting, gemeentelijke heffingen zoals de IBI of basura… het zijn allemaal afzonderlijke belastingen, elk met hun eigen regels en kalender. Wie hier niet in thuis is, vergeet al snel iets – en dat wordt zelden spontaan rechtgezet.
Voor een overzicht van de verschillende belastingen, lees ook ons overzichtsartikel. Een grote valkuil is hierbij de inkomstenbelasting voor mensen die niet in Spanje wonen, maar er wel een tweede woning bezitten. Zelfs als zij deze woning niet verhuren, moeten ze een soort huurwaardeforfait betalen. En dat maakt deel uit van de inkomstenbelasting. Voor meer informatie, zie ons artikel: Valkuil, verplichte aangifte inkomstenbelasting voor tweede huis in Spanje.
Onzichtbare aangifteplicht en kalender
Wat daarbij vaak speelt, is dat mensen wachten op een aanslag die nooit komt. In België of Nederland is het gebruikelijk dat de belastingdienst iets opstuurt als het tijd is te betalen. In Spanje is dat lang niet altijd het geval, en al helemaal niet bij nationale belastingen zoals de inkomstenbelasting. Geen aanslag is niet hetzelfde als geen aangifteplicht. Je moet zelf je aangifte voorbereiden, indienen en betalen. De belastingdienst gaat er simpelweg van uit dat je weet wat je moet doen. Ben je niet op de hoogte, dan is er een groot risico dat je te laat, of zelfs helemaal geen belastingaangifte doet als dat in Spanje zou moeten.
Wie de Spaanse kalender niet kent, loopt bovendien makkelijk een deadline mis. De inkomstenbelasting voor residenten moet in het voorjaar worden gedaan, tussen april en eind juni. Niet-residenten hebben tot eind december om hun aangifte over het voorgaande jaar in te dienen. En voor gemeentelijke belastingen geldt dat de betaalperiode per stad sterk kan verschillen. In sommige gemeenten valt de IBI al in maart op de mat, in andere pas in oktober.
Ditigale communicatie
Wat het extra lastig maakt, is dat steeds meer communicatie digitaal is. De Spaanse overheid gebruikt een eigen platform om officiële berichten te sturen, waaronder meldingen van de belastingdienst. Maar zelfs als er nog een papieren brief wordt gestuurd, dan komt die door de Spaanse post vaak niet goed aan. Je mist zo makkelijk een aanmaning zonder het te weten. En zo heb je makkelijk een boete te pakken.
Zelfs bij relatief eenvoudige zaken, zoals gemeentelijke belastingen, gaat het vaak mis. Veel mensen vergeten om een automatische incasso in te stellen voor de IBI of afvalheffing. Daardoor moeten ze elk jaar handmatig betalen, vaak via een link of QR-code. Als die mail of brief dan een keer niet aankomt, of in de spam belandt, wordt de betaling vergeten.
Als je wel een automatische incasso hebt, maar die kan om de een of andere reden een keer niet doorgaan, komt die daarna geheel te vervallen. Je kan er dan het volgende jaar onterecht vanuit gaan dat de gemeente de belasting automatisch int.
Gemeenten rekenen bij te late betaling al snel een toeslag van vijf, tien of twintig procent, afhankelijk van de duur van de vertraging. En ook gaat men in Spanje relatief snel over tot beslaglegging.
Fiscaal residentschap en de 183 dagen regel
Tenslotte speelt verwarring over de residentiestatus ook wel eens een rol. Veel mensen weten niet precies of ze fiscaal resident zijn. Maar de regel is eenvoudig: wie meer dan 183 dagen per jaar in Spanje woont, geldt als resident. Dat betekent dat je in principe fiscaal resident bent en de IRPF-aangifte moet invullen. Niet-residenten moeten juist IRNR indienen. Wie het verkeerde model gebruikt, of denkt dat hij niets hoeft te doen, kan tegen een vervelende verrassing aanlopen.
Ben je er zelf niet uit of je fiscaal resident bent? Raadpleeg dan een belastingadviseur.
Consequenties
Te laat zijn met je belastingaangifte in Spanje hoeft niet meteen rampzalig te zijn, maar het heeft natuurlijk wél gevolgen. Die gevolgen hangen af van verschillende factoren. De belangrijkste is of uit eigen beweging actie ondernomen, of is het zover gekomen dat de belastingdienst je al heeft aangeschreven?
IRPF (inkomstenbelasting voor fiscaal residenten)
Wie zijn aangifte inkomstenbelasting (IRPF) niet op tijd indient, kan alsnog een aangifte doen buiten de officiële periode. Dat heet een declaración extemporánea. Als je dit uit eigen beweging doet (vóórdat de belastingdienst jou een brief stuurt) is de situatie meestal nog goed te herstellen. Je betaalt dan geen boete, maar wél een verhoging en rente. Die rente wordt berekend vanaf het moment dat je had moeten betalen tot de datum waarop je het uiteindelijk doet. Op dit moment is het rentetarief 4,0625% op jaarbasis.
Daarnaast geldt er een toeslag van 1 procent, vermeerderd met nog eens 1 procent voor elke extra maand vertraging. Heb je bijvoorbeeld vier maanden na de deadline alsnog zelf aangifte gedaan, dan komt er dus een toeslag van 5 procent bovenop. Vervelend, maar in de meeste gevallen nog te overzien.
Lastiger wordt het als je de belastingaangifte meer dan een jaar te laat indient. Dan geldt er een vaste toeslag van 15 procent. Maar ook hier geldt beter laat dan nooit. Zolang je uit eigen beweging aangifte doet, dus nog voor.
Als je wacht tot de belastingdienst zélf aan de bel trekt, dan verandert de situatie. Je krijgt dan niet alleen een aanslag met het alsnog verschuldigde bedrag, maar ook een officiële boete. Die boete kan variëren tussen de 50 en 150 procent van het bedrag dat je had moeten betalen. Hoe hoog precies hangt af van de inschatting van de fiscus: was het een vergissing, nalatigheid of opzet?
IRNR (inkomstenbelasting voor niet fiscaal ingezetenen)
Bij niet-residenten ligt het iets anders. De IRNR is vooral van toepassing als je een tweede woning bezit in Spanje, of als je in Spanje werkte of inkomsten had, terwijl je fiscaal resident bent in een ander land.
Mensen met een tweede woning moeten vóór 20 januari belastingaangifte doen voor de IRNR over het voorgaande jaar, indien ze een tweede woning verhuurden. Maar let op: ook als je de woning niet verhuurt, moet je aangifte doen. Daarvoor heb je dan tot 31 december van het volgende jaar.
Ook hiervoor geldt dat de belastingdienst geen herinnering stuurt. Veel mensen ontdekken pas jaren later dat ze deze belastingaangifte in Spanje hadden moeten doen en zijn dan dus te laat. In de meeste gevallen is dat als ze de woning willen verkopen. Dan moet je namelijk aantonen dat je aan deze belasting hebt voldaan. In dat geval kan de belastingdienst tot vier jaar terug alsnog belasting innen. Alleen als er sprake is van opzettelijke fraude, kan deze termijn oplopen tot tien jaar.
In de praktijk krijg je als niet-resident dan alsnog een betaalverzoek, met het verzoek om de IRNR over meerdere jaren in te dienen. Ook hier komen rente en soms een boete bij kijken. Je kan in dit soort gevallen proberen om een schikking te treffen. Het is echter niet gegarandeerd dat dit ook lukt.
Overige belastingen
Voor andere belastingen gelden vergelijkbare principes. Als je als ondernemer te laat bent met je btw-aangifte, of als je het Modelo 720 niet op tijd indient, loop je ook het risico op boetes. De boetes voor het niet of te laat indienen van het Modelo 720 waren jarenlang buitensporig hoog. Na ingrijpen van het Europese Hof zijn die gematigd. Toch blijft het belangrijk om de deadlines nauwkeurig te respecteren. De Spaanse belastingdienst controleert strenger dan je zou denken.
Ook gemeentelijke belastingen, zoals de IBI (onroerendgoedbelasting) of de tasa de basura (afvalbelasinting) kennen duidelijke vervaldata. In de eerste fase van betalingsverzuim wordt meestal een toeslag van vijf procent toegepast. Betaal je daarna nog steeds niet, dan kan dat oplopen tot tien of twintig procent. En als je het dan nóg niet betaalt, gaat de schuld over naar de executiefase. In die fase kan de gemeente overgaan tot loonbeslag of beslag op je bankrekening. Dat klinkt misschien zwaar, maar het gebeurt vaker dan je denkt, zelfs bij relatief kleine bedragen.
Het goede nieuws is dat je in veel gevallen alsnog actie kunt ondernemen om grotere gevolgen te voorkomen. Zolang de belastingdienst je nog niet formeel heeft aangeschreven, is het bijna altijd gunstiger om zelf het initiatief te nemen. En zelfs als er al een aanmaning is verstuurd, kun je nog bezwaar maken of een betalingsregeling aanvragen.
Beslaglegging
In Spanje gaat de belastingdienst opvallend snel over tot beslaglegging als er een schuld openstaat. Zodra de betalingstermijn is verstreken en er geen bezwaar of betalingsregeling is aangevraagd, komt het dossier automatisch in de fase de apremio terecht, de invorderingsfase. In die fase mag de belastingdienst of de gemeente, zonder tussenkomst van een rechter, geld van je bankrekening halen. Als het om grotere bedragen gaat kunnen ze zelfs beslag leggen op je loon, pensioen of vastgoed. Er wordt zelden gewaarschuwd met brieven vol juridische taal, het gebeurt gewoon.
Wie pas merkt dat er een probleem is nadat er geld van de rekening is gehaald, is helaas geen uitzondering.
Wat te doen?
Te laat zijn met de belastingaangifte in Spanje is vervelend, maar meestal niet onherstelbaar. Het is bijna altijd beter om zelf in actie te komen dan te wachten tot de belastingdienst je op de vingers tikt. Wat je precies kunt doen, hangt af van het soort belasting, hoe groot de vertraging is en of de fiscus al een signaal heeft gegeven.
Als je nog geen bericht hebt ontvangen maar zelf ontdekt dat je te laat bent met je belastingaangifte in Spanje, kun je die alsnog indienen. De boete blijft dan meestal achterwege. Je betaalt alleen rente en een relatief beperkte toeslag voor laattijdigheid. Dit is de meest soepele route, en je voorkomt er grotere problemen mee. Het is aan te raden om je aangifte in dat geval niet op goed geluk zelf in te vullen, maar even een gestor in te schakelen die ervaring heeft met aangiften buiten termijn.
Is de deadline al ruimschoots verstreken of heb je een brief ontvangen van de belastingdienst? Dan is het belangrijk om snel te reageren. De Spaanse belastingdienst werkt met strikte termijnen. In de meeste gevallen heb je een aantal dagen tot weken om bezwaar te maken of om alsnog te betalen vóór de invordering begint. Laat je het liggen, dan wordt het een stuk ingewikkelder, en duurder.
Aplazamiento en fraccionamiento
Wie niet in één keer kan betalen, kan een betalingsregeling aanvragen. Dat heet een aplazamiento (uitstel) of fraccionamiento (betaling in termijnen). Dit kan zowel bij rijksbelastingen als bij gemeentelijke heffingen. Het aanvragen ervan is vaak eenvoudiger dan mensen denken, zeker als het bedrag onder een bepaalde drempel ligt. Je hoeft daarvoor meestal alleen een formulier in te dienen via het online portaal van de AEAT of het digitale loket van de gemeente.
Beroepsschrift (recurso)
Als je het niet eens bent met een opgelegde boete of naheffing, heb je het recht om bezwaar te maken. Dat doe je via een recurso de reposición, een formeel bezwaar binnen de fiscale procedure. Ook hiervoor gelden strikte procedures. Het is dus verstandig om snel juridisch of fiscaal advies in te winnen als je van deze mogelijkheid gebruik wilt maken.
Belangrijk om te weten is dat de meeste problemen ontstaan doordat mensen niets doen. Niet reageren, niets indienen, geen betaling, geen verzoek tot regeling, daar reageert de fiscus het minst coulant op. Wie op tijd initiatief neemt, krijgt meestal nog ruimte om het te corrigeren.
Ondersteuning of uitbesteding
Wij van yourcatalancontact.com kunnen de aangiftes voor de meeste belastingen die in dit artikel genoemd worden, voor je verzorgen. Ook als je te laat, of nog geen belastingaangifte hebt gedaan in Spanje, in dit graag goed wilt regelen, staan we tot je dienst. Op onze dienstenpagina vind je daar meer informatie over. Maar ook met andere aangiftes of belastingzaken kunnen we je van dienst zijn.
Voor meer informatie, of als je vragen of opmerkingen hebt naar aanleiding van het bovenstaande, staan we tot jouw beschikking. Je kan ons mailen op info@yourcatalancontact.com.
Wil je samen met ons verder de Spaanse bureaucratie verkennen? Dan kan je je opgeven voor onze nieuwsbrief, en ons volgen op facebook.
