Jaarlijks vertrekken duizenden mensen naar Spanje om er te gaan werken. Sommigen van hen hebben al een baan gevonden voor vertrek, anderen gaan ter plekke op zoek. Steeds meer mensen kunnen remote werken voor een buitenlandse werkgever. Andere schrijven zich in Spanje in als zelfstandige. Spanje is natuurlijk een heerlijk land om te wonen en werken. Het klimaat, de cultuur, alles lijkt het aantrekkelijk te maken. Maar er zijn ook een aantal nadelen. Het is er moeilijker werk te vinden, en je verdient een stuk minder.
Administratief is alles wat met werken te maken heeft in Spanje net wat anders geregeld dan in Nederland of België. In dit artikel zullen we daar een overzicht van proberen te geven.
¿Benieuwd? ¡Vamos!
Auteur: Your Catalan Contact, Maarten Rinsema
Werken in Spanje in 6 vragen
Voor we diep in de stof duiken, nu eerst een aantal veelgestelde vragen die het artikel goed samenvatten.
Ja. Als EU-burger heb je het recht om in Spanje te wonen en te werken. Wel moet je een aantal administratieve stappen ondernemen (zoals een NIE-nummer en vaak inschrijving bij de Tesorería General de la Seguridad Social).
Je hebt in de regel nodig: een geldig paspoort of identiteitskaart, een NIE (Número de Identidad de Extranjero), inschrijving bij de Seguridad Social, en natuurlijk een arbeidscontract of arbeidsovereenkomst.
Indien je in Spanje werkt, moet je werkgever je aanmelden bij de Seguridad Social zodat je verzekerd bent voor sociale bijdragen, gezondheidszorg en andere rechten. Je ontvangt een “número de afiliación”.
Werkweek (40 uur), rusttijden, vakantiedagen en overuren zijn wettelijk geregeld, maar op de meeste banen in een sectorgebonden CAO van toepassing met betere voorwaarden. Er kunnen per regio en sector grote verschillen zijn.
Als je in Spanje fiscaal resident wordt (bijv. door meer dan 183 dagen per jaar in Spanje te verblijven), dan valt je wereldinkomen onder de Spaanse belastingregels. Dit kan gevolgen hebben voor loon-, inkomsten- en sociale belasting.
De arbeidsmarkt in Spanje
De Spaanse arbeidsmarkt is de afgelopen jaren sterk veranderd. Waar het land lang bekendstond om hoge werkloosheid en seizoensgebonden banen, groeit vandaag een stabieler en internationaler werkklimaat. Vooral in de grote steden en aan de kust is er veel vraag naar werknemers met buitenlandse talenkennis.
Wie in Spanje wil werken, vindt de meeste kansen in een aantal duidelijke sectoren. Toerisme, horeca en dienstverlening blijven belangrijk. Tegenwoordig bieden ook ICT, logistiek, bouw, gezondheidszorg en onderwijs steeds meer mogelijkheden.
Spaans is meestal een voorwaarde om echt mee te draaien op de werkvloer. De opkomst van internationale bedrijven, vooral in Barcelona, Madrid en Málaga, zorgt ervoor dat er daarnaast steeds meer vraag is naar Engels en andere talen.
De arbeidsmarkt verschilt sterk per regio. In Catalonië en Madrid is het aantal vaste contracten en het gemiddelde salaris hoger dan in de meeste andere delen van het land. In Andalusië en de Canarische Eilanden ligt de nadruk meer op seizoenswerk, vooral in de toeristische sector. Het is dus zinvol om bij een verhuizing niet alleen naar het klimaat of de levensstijl te kijken. Onderzoek zeker ook de lokale werkgelegenheid en of er bedrijven binnen jouw vakgebied aanwezig zijn.
Hoe vind je werk in Spanje?
De meeste vacatures worden tegenwoordig online geplaatst. Het meest gebruikte platform is InfoJobs. Ook via LinkedIn kan je werk vinden. Daarnaast is er de officiële arbeidsdienst SEPE. Wie in de EU woont, kan ook via EURES zoeken naar banen in Spanje.
Uitzendbureau’s in Spanje worden ETT genoemd, Empresa de Trabajo Temporal. Deze houden zich in Spanje overigens niet alleen bezig met uitzendwerk, maar ook met selectie voor grote bedrijven. Ze bemiddelen dan, maar hun opdrachtgever contracteert je rechtstreeks zonder de ETT als tussenpersoon.
Tenslotte blijft het persoonlijke netwerk erg belangrijk. Veel vacatures worden ingevuld via aanbevelingen of netwerken, zeker in kleinere bedrijven. Een goed Spaanstalig CV en een korte motivatie in het Spaans vergroten je kansen aanzienlijk.
In Spanje zijn tijdelijke contracten (contratos temporales) nog altijd gebruikelijk, vooral in de zomermaanden en rond de feestdagen. Denk aan functies in hotels, restaurants, scholen of landbouw. Deze banen kunnen een goede eerste stap zijn om ervaring op te doen of de taal te verbeteren, maar bieden minder zekerheid dan een vast contract (contrato indefinido).
Sinds de hervorming van de arbeidswet in 2022 worden werkgevers echter aangemoedigd om vaker vaste contracten aan te bieden. Dat maakt de arbeidsmarkt langzaam stabieler, vooral voor Europese werknemers die zich hier langdurig willen vestigen. Daarover hieronder meer.
Administratieve vereisten om in Spanje te mogen werken
Wie in Spanje wil werken, moet eerst een aantal administratieve stappen doorlopen. De belangrijkste elementen zijn het NIE-nummer, de Seguridad Social en, bij langdurig verblijf, de residencia.
Het NIE-nummer is het persoonlijke identificatienummer voor buitenlanders in Spanje.
Iedereen die wil werken, een huis kopen, of belasting wil betalen heeft dit nummer nodig.
Het wordt afgegeven door de Policía Nacional of het Spaanse consulaat of ambassade in je eigen land. Lees ook ons artikel over het NIE-nummer in Spanje.
De Seguridad Social is het Spaanse systeem van sociale zekerheid. Zodra je begint te werken, moet je daarin geregistreerd zijn. Normaal gesproken doet de werkgever deze inschrijving namens de werknemer. Zelfstandigen (autónomos) schrijven zich wel persoonlijk in. Na de registratie ontvang je een Número de Afiliación, waarmee je toegang hebt tot gezondheidszorg, pensioenopbouw en andere sociale rechten. Klik hier om meer te weten over de Seguridad Social.
Als je vervolgens langer dan drie maanden in Spanje woont en werkt, ben verplicht je in te schrijven als resident. Dat doe je bij de Oficina de Extranjería of de Policía Nacional in jouw provincie. Je ontvangt dan het Certificado de registro de ciudadano de la Unión, beter bekend als de Residencia of het groene NIE-kaartje.
Voor meer informatie over dit document en de aanvraag ervan, lees je in ons artikel Resident worden in Spanje: een handleiding.
Tot slot is er het empadronamiento: de inschrijving bij de gemeente waar je woont. Het is een lokaal administratief register, vergelijkbaar met de Nederlandse Basisregistratie Personen of het Belgische rijksregister. Het bewijs van inschrijving (volante de empadronamiento) wordt vaak gevraagd bij andere procedures, zoals het aanvragen van de residencia of bij het openen van een bankrekening. Klik hier voor ons artikel over de empadronamiento.
Soorten arbeidscontracten in Spanje
Wie in Spanje gaat werken, krijgt in principe altijd een arbeidscontract (contrato de trabajo). Dat contract bepaalt niet alleen de duur van je werk, maar ook je rechten, sociale bijdragen en ontslagbescherming. De Spaanse arbeidswet (Estatuto de los Trabajadores) onderscheidt verschillende vormen, waarvan er drie het meest voorkomen.
Hieronder bekijken we de verschillende types contracten die in Spanje bestaan. Ongeacht het type contract horen de volgende gegevens er altijd in vermeld te staan:
- de functie en werktijd (vol- of deeltijds)
- het salaris en de frequentie van uitbetaling
- de proefperiode (período de prueba)
- verwijzing naar het toepasselijke convenio colectivo
- de duur van het contract of de vermelding dat het onbepaald is;
- handtekeningen van werkgever en werknemer.
Vraag bij twijfel altijd een kopie vóór ondertekening. In Spanje is het gebruikelijk dat je het contract digitaal of op papier ontvangt na ondertekening. Mondelinge afspraken hebben geen rechtsgeldigheid.
Het vaste contract (contrato indefinido)
Het vaste contract is de meest stabiele vorm van werk in Spanje. Er is geen einddatum, en de werknemer geniet de grootste bescherming bij ontslag.
Behalve onder bepaalde omstandigheden heeft de werknemer bij beëindiging van het dienstverband recht op een ontslagvergoeding (indemnización). De hoogte daarvan is afhankelijk van de duur van het contract en de reden van beëindiging.
In de meeste sectoren bepaalt een collectieve arbeidsovereenkomst (convenio colectivo) de minimale voorwaarden zoals werktijden, rustdagen en bonussen.
Voor buitenlanders die zich in Spanje willen vestigen, is dit type contract vaak het meest interessant, omdat het helpt bij administratieve zaken zoals residencia, hypotheekaanvragen en het verkrijgen van bepaalde vergunningen.
Het tijdelijke contract (contrato temporal)
Een tijdelijk contract heeft een duidelijke begin- en einddatum. Het is in principe bedoeld voor tijdelijke vervanging, projectmatig werk of seizoensgebonden activiteiten.
Spaanse werkgevers mogen tijdelijke contracten niet onbeperkt herhalen: na een bepaalde duur of aantal verlengingen moet het contract omgezet worden in een vast contract.
Sinds de arbeidsmarkthervorming van 2022 is de overheid strenger geworden. Tijdelijke contracten zijn nu alleen toegestaan als daar een goede reden voor is. Dit heeft het aantal vaste contracten flink doen stijgen.
Een tijdelijk contract kan interessant zijn voor wie nog wil verkennen hoe het werken in Spanje bevalt, maar het biedt minder zekerheid dan een vast contract.
Het seizoenscontract (fijo discontinuo)
Dit type contract ligt tussen vast en tijdelijk in. De werknemer werkt elk jaar terugkerend gedurende een bepaalde periode. Denk daarbij aan het zomerseizoen in hotels of bepaalde functies in scholen. Tussen de werkperiodes behoudt de werknemer een formele band met de werkgever en kan hij recht houden op werkloosheidsuitkering (paro). In toeristische regio’s is dit een veelvoorkomend contracttype.
Stages en werkervaringsplaatsen (becarios / prácticas)
Studenten en pas afgestudeerden kunnen via een stage- of opleidingscontract ervaring opdoen. Deze contracten zijn meestal kort en vaak met een beperkte vergoeding. Ze kunnen soms leiden tot een vaste baan. Spaanse bedrijven werken hiervoor vaak samen met onderwijsinstellingen of universiteiten. Voor EU-burgers is geen aparte werkvergunning nodig.
Werken zonder (geldig) contract
In sommige sectoren komt zwart werk (trabajo en negro) nog voor.
Hoewel dit op korte termijn aantrekkelijk kan lijken, brengt het grote risico’s mee: geen sociale dekking, geen pensioenopbouw en geen recht op werkloosheidsuitkering. Bovendien kunnen zowel werknemer als werkgever hoge boetes krijgen.
Zoals eerder al gezegd, zijn mondelinge overeenkomsten niet rechtsgeldig.
Loon, belastingen en sociale bijdragen
Wie in Spanje werkt, krijgt zijn inkomen meestal maandelijks uitbetaald via een loonstrook (nómina). Op deze nómina staan alle bedragen die de werkgever inhoudt voor belastingen en sociale zekerheid. De werkgever betaalt daarnaast zelf ook een deel aan de Seguridad Social. Dat bedrag zie je niet op je nómina, maar het maakt wel deel uit van de totale loonkosten.
IRPF en Seguridad Social
De Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas (IRPF) is de Spaanse inkomstenbelasting. De hoogte hiervan is afhankelijk van je salaris, gezinssituatie en de regio waar je woont. De tarieven zijn progressief: hoe hoger je inkomen, hoe meer belasting je betaalt.
Je werkgever houdt maandelijks de IRPF al in op je loon en draagt het af aan de belastingdienst. Gemiddeld ligt de inhouding tussen 12 % en 22 % voor de meeste werknemers. Aan het einde van het jaar wordt de exacte belasting berekend via de IRPF-aangifte (declaración de la renta) en volgt er een verrekening. Dit is jaarlijks tussen april en juni. Als er te veel is ingehouden, krijg je dat terug; bij te weinig moet je bijbetalen. Hier kan je meer lezen over deze belasting.
Net als de inkomstenbelasting worden ook de bijdragen aan de Seguridad Social, de volksverzekeringen, automatisch ingehouden op je loon. Ze dekken onder meer gezondheidszorg, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en pensioen.
Gemiddeld draagt een werknemer ongeveer 6 % tot 7 % van zijn brutoloon af. Dit is over het algemeen twee derde van de bijdrage van de individuele werknemer, de werkgever legt de rest bij. Deze bijdragen zijn verplicht, ook voor tijdelijke of deeltijdse banen.
Wie in Spanje werkt zonder aangemeld te zijn bij de Seguridad Social, heeft geen recht op medische dekking of pensioenopbouw.
Salaris
In Spanje voorzien veel CAO’s (convenios) twee extra maandlonen per jaar: één in juni of juli (paga extra de verano) en één in december (paga extra de Navidad). Deze bedragen komen niet bovenop je loon. Als je deze twee extra betalingen krijgt, dan is je jaarloon gewoon door 14 gedeeld in plaats van door 12.
Sommige werkgevers spreiden deze betalingen uit over de twaalf maanden. Je ontvangt dan elke maand iets meer maar je krijgt natuurlijk niet de 13e en 14e maand.
Let dus goed op wat er in je contract staat. “14 pagas” betekent dat je twee keer een extra loon ontvangt, terwijl “12 pagas” inhoudt dat die bedragen al zijn verrekend in het maandloon.
Het Spaanse nationaal minimumloon (SMI) bedraagt sinds 2024 ongeveer €1.134 per maand bij 14 betalingen. Het gemiddelde maandloon in Spanje ligt rond € 2.200 bruto, maar verschilt sterk per sector en regio. In Madrid en Catalonië zijn de lonen doorgaans hoger dan in het zuiden of op de eilanden.
Werken als buitenlander: taal, diploma’s en rechten
Steeds meer buitenlanders vinden werk in Spanje. Als je echt wilt slagen op de arbeidsmarkt, moet rekening houden met taal, erkenning van diploma’s en kennis van arbeidsrechten. Deze drie factoren bepalen in hoge mate hoe soepel je integratie verloopt.
De rol van taal
Spaans blijft de sleutel tot vrijwel elke baan in Spanje. Zelfs als Engels op de werkvloer wordt gebruikt, bijvoorbeeld in internationale bedrijven of toeristische regio’s, verwachten werkgevers meestal dat je basis-Spaans begrijpt. Alleen in Barcelona en soms in Madrid kan je een baan vinden waarvoor Engels afdoende is, en je geen Spaans nodig hebt.
Voor veel banen in Catalonië, op de Balearen en Galicië, en in mindere mate in het Baskenland of de regio Valencia vraagt men daarnaast vaak kennis van de regionale taal. In publieke functies, onderwijs of gezondheidszorg is kennis van de regionale taal meestal zelfs verplicht.
Het loont de moeite om al vóór aankomst een cursus Spaans te volgen of lokale taallessen te nemen. Niet alleen vergroot dat je kans op werk, het maakt ook het dagelijkse leven, van bankzaken tot huisarts, een stuk eenvoudiger.
Erkenning van diploma’s
Voor veel beroepen kun je met je Nederlandse of Belgische diploma gewoon aan de slag. Toch zijn er uitzonderingen.
Beroepen in onderwijs, (geestelijke) gezondheidszorg, techniek en recht vereisen vaak een officiële erkenning (homologación of reconocimiento profesional).
De aanvraag verloopt via het Ministerio de Educación y Formación Profesional een de bevoegde beroepsorde (colegio profesional). Het proces kan enkele maanden duren, dus begin hier tijdig mee.
Voor niet-gereguleerde beroepen (zoals marketing, administratie of toerisme) is geen homologatie nodig, maar vraagt men mogelijk wel om een beëdigde vertaling van je diploma (traducción jurada).
Arbeidsrechten en bescherming
Iedere werknemer in Spanje, ook een buitenlander, valt onder het Estatuto de los Trabajadores, de Spaanse arbeidswet. Die wet garandeert basisrechten zoals bijvoorbeeld een werkweek van maximaal 40 uur, minimaal 30 betaalde vakantiedagen per jaar, recht op ziekteverlof en uitkering via de Seguridad Social en bescherming tegen onrechtmatig ontslag.
Collectieve arbeidsovereenkomsten (convenios colectivos) kunnen extra voordelen bevatten, zoals maaltijdbonnen (ticket restaurant), toeslagen of kortere werkweken.
Controleer bij indiensttreding altijd welk convenio van toepassing is op jouw sector. De meeste convenios bieden betere voorwaarden dan zijn vastgelegd in het estatuto de los trabajadores.
EU-burgers hebben in Spanje dezelfde arbeidsrechten als Spanjaarden. In geval van problemen kun je terecht bij de Inspección de Trabajo (arbeidsinspectie) of bij de Servicio Público de Empleo Estatal (SEPE).
Werken als zelfstandige (Autónomo)
Veel buitenlanders kiezen ervoor om als zelfstandige (autónomo) te werken. Dit statuut is populair bij freelancers, consultants, kleine ondernemers en mensen met wisselende opdrachten.
Om als autónomo te starten, moet je jezelf als zodanig inschrijven bij de Agencia Tributaria (belastingdienst) en bij de Seguridad Social.
Je ontvangt dan een eigen belastingnummer (número de alta censal) en betaalt maandelijks een vaste sociale bijdrage, de zogenaamde cuota de autónomos.
De hoogte van deze bijdrage hangt af van je inkomsten. Sinds 2023 geldt een inkomensafhankelijk systeem. Starters betalen de eerste 12 maanden bovendien een (flink) gereduceerd tarief.
Als zelfstandige ben je verplicht om facturen uit te schrijven, BTW (IVA) en inkomstenbelasting (IRPF) aan te geven, en je eigen boekhouding bij te houden.
Werken als zelfstandige geeft veel vrijheid, maar vraagt ook meer administratieve discipline. In de komende weken leggen we in een afzonderlijk artikel uit wat het inhoudt om als zelfstandige te werken in Spanje.
Ondersteuning
Deze maand gaan we verder in op werken in Spanje. Wil je graag op de hoogte blijven van onze nieuwste artikels? Of over de Spaanse bureaucratie in het algemeen, omdat je bijvoorbeeld van plan bent te emigreren of er een twee woning te kopen? Hou onze facebookpagina goed in de gaten en schrijf je in op onze nieuwsbrief!
Als je vragen of opmerkingen hebt naar aanleiding van het bovenstaand, dan kan je contact met ons opnemen via ons contactformulier of door ons een mail te sturen op info@yourcatalancontact.com.